Kiraların fahiş arttığı günümüz dünyasında, konut krizi büyüyor. Geçen yaz başında getirilen ve birden fazla sakinin uymadığı yüzde 25’lik kira artışı sınırlamasının uzatılması gündemdeyken, çözüm arayan siyasetçiler de seçim sonrası için çalışıyor.
Konut branşının bir yatırıma dönüşmesi ve 2021 yılı sonunda enflasyonda hızlanan yükselişe segmentlerdeki maliyet artışlarının da eklenmesiyle, değerlenen konutların kiralarını öderken, konut almak bir zenginlik göstergesine dönüştü. aynı oranda artan , her departman için zor olmaya başladı.
Özellikle büyük şehirlerde durum konut krizine doğru giderken, kira artışlarını sınırlandırmanın formülleri aranıyor.
Kira artışlarının sınırlandırılmasındaki amaç enflasyondan geçiyor.
Haziran 2022’de kira artışlarına getirilen yüzde 25’lik sınır öncesinde, Türkiye İstatistik Kurumu’nun TÜFE verileri yani kamuoyundaki enflasyon dediğimiz verilerin içinde yer alan 12 aylık ortalamalar üzerinden kira artışları hesaplanıyordu. Bu hesaba göre, enflasyonun açıklandığı ay da dahil olmak üzere son 1 yıllık enflasyon üzerinden yapılan ortalama hesaplamada kira artışlarına sınırlama getirildi.
Enflasyon yüksek olmadığı sürece sorun çıkarmayan kira artış hesaplaması, enflasyonun artmasıyla birlikte iki türlü sorun yarattı.
Birincisi, enflasyondaki artış yavaşlasa bile 12 aylık ortalamalar yüksek kalmaya devam edecek. Grafikte 2022-2023 enflasyonu ile 12 aylık ortalamaların seyrini görüyoruz.
İkinci neden ise enflasyon verilerinde konut için ana harcama kaleminin yüzde 16.6155 olması ve içinde yer alan reel kira gideri kaleminin yüzde 4.5298 olması enflasyondaki artışı sınırlayacaktı.
Gelelim kira zammında kısıtlamaların devamı için hazırlanan formüllere!
Sözcü’den Hülya Oruçoğlu’nun haberine göre, kira limitindeki düzenlemenin konut fiyatlarındaki artışın devam etmesiyle ev sahipleri ile kiracılar arasındaki sorunları artıracağı öngörülüyor.
Uzmanlar, şu anda uyulmadığı belirtilen yüzde 25 sınırı yerine daha temel ve kalıcı analizlerle hızlı bir denetime ihtiyaç olduğunu savunuyor.
Türkiye Emlakçılar Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan, kira artış sınırını piyasadaki gerçeklerden uzak bulurken, dava sürelerinin İstanbul’da 1,5 yıl, Ankara’da 1 yıl verildiğini belirtiyor. ev sahibi ve kiracı sorunları ve arabuluculuk sisteminin bu yoğunlukta çözülmediği.
Tüm Girişimciler Emlak Danışmanları Derneği Genel Başkan Yardımcısı Kıdemli İnşaat Yüksek Mühendisi Dr. Mustafa Koçak, kısıtlamanın uzatılması halinde mal sahiplerinin farklı alternatifleri değerlendireceğini, ya evlerini satacaklarını ya da evlerin boş kalacağını belirtiyor. Ayrıca 6 aydan kısa süreli dönemsel sözleşmeler yapıldığı, günlük ve haftalık kiralamaların arttığı belirtiliyor.
Adalet ve Ticaret Bakanlığı’nın konuyla ilgili harekete geçtiği belirtilirken, bölgelere göre ortalama kira artışları incelenerek böyle bir hesaplama yapılacağı iddia edildi.
Show Haber’in haberine göre kira artışı için bölgesel formül uygulanması planlanıyor. Buna göre Türkiye’de 7 bölgede enflasyon kendi içinde değerlendirilerek kira artışına son verilecek.
Bakanlıkların ortak çalışmasının yakın zamanda açıklanması beklenirken, geçtiğimiz günlerde canlı yayında bu konuya değinen Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, 3 alternatif hazırladıklarından bahsetmişti.
